YEREL YÖNETİM ADAYLARINA BİRKAÇ ÖNERİ

TMMOB Makina Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi / Enerji Komisyonu

Sayın Başkan Adayı,

Yerel yönetimler, ulusal sınırlar içerisindeki değişik büyüklüklerdeki topluluklarda yaşayan insanların, ortak ve yerel nitelikteki gereksinimlerini karşılamak amacıyla kurulan ve hukuk düzeni içerisinde oluşturulmuş olan anayasal kuruluşlardır.

Bu yönetimlerin amacı; ortak ve yerel gereksinimleri çözümlerken, bilim ve teknolojinin gelmiş olduğu düzeyi yakından izleyip kendi yönetim alanlarında uygulamak olmalıdır.

Bilime dayalı ve teknolojik gelişmeleri hem izleyen, hem de onlara katkıda bulunan meslek topluluğu olarak, aşağıda başlıklar halinde göreceğiniz önerilerimiz olacaktır.

Projelerinizin sürdürülebilir, yaşamı kolaylaştırıcı, çağdaş, çevre dostu olmasını dileriz.

1. Paris İklim Anlaşması ve bunu destekleyen Hükümetlerarası İklim Değişikliği Konferansları’nda (IPCC) küresel sıcaklık artışının 2°C ile sınırlandırılması amacıyla, sera gazı salımları taahhütlere bağlanmıştır. Yine bu konferanslarda şehirler ve iklim değişikliği konusu, toplantıların önemli gündemini oluşturmaktadır. Sizin de sera gazı emisyonlarını azaltmayı amaçlayan, temiz hava uygulamalarına yönelik projeleriniz olmalıdır. Bu yüzden;

a. Yasaların gündeme taşıdığı güneş, rüzgâr, biyokütle enerjisi gibi “yenilenebilir enerji” sistemlerini yaşam alanlarımızda hayata geçirmelisiniz. Ticari ve hizmet binalarında (AVM, okul, spor tesisi, hastane, otel, kamu binaları vb.), endüstriyel tesislerde, bu enerjinin kullanımını kolaylaştırmak için teşvik modelleri ve destek programları sunmalısınız.

b. Yüksek oranda enerji tüketen atıksu arıtma tesisleri ve temiz su terfi istasyonlarınız başta olmak üzere tesislerinizde, çalışma alanlarınızda, park ve bahçelerde, ısıtma, soğutma, havalandırma, aydınlatma gibi enerji tüketilen süreçlerde verimlilik arttırıcı projeleriniz olmalıdır.

c. Şehir aydınlatmasında düşük enerji tüketimli (LED vb.) teknolojiler kullanılmalıdır. Geri ödeme süresi hesaplanarak bu teknolojilere geçilebilir, tasarruf olanakları devreye alınabilir.

2. Kaynakların verimli kullanılmasına yönelik projeler:

a. Yerel yönetimlerde çağa uygun takip ve denetim için enformasyon teknolojilerinden daha fazla yararlanmak gerekir. Bunları düzenli olarak sosyal medya veya mobil uygulamalarda yayınlamalısınız. Örneğin;

i. Meteoroloji sistemi ile entegre sel, deprem, fırtına gibi afet durumlarında ve diğer acil durumlarda hızlı hareket edebilmeyi sağlayacak, “Acil Durum” yazılımları geliştirmeli,

ii. İnteraktif mobil uygulamalar ile ilgili birimlere kolay ulaşım sağlayarak, yol bozulmaları, ulaşım sorunları, otopark, su, su kirliliği, hava kirliliği, çevreyi kirleten kurum ve kişilerin tespiti, elektrik, gaz, aydınlatma, belediye hizmetleri hakkında geri bildirimler gibi toplum yaşamını olumsuz etkileyen sorunların giderilmesine yönelik iletişim ağı kurmalı ve geliştirmeli,

iii. Su, Gaz, Elektrik İdaresi gibi kurumlar için ortak bir platform oluşturarak, ev değiştiren kişilerin açma, kapama veya nakil işlemleri için uzun uğraşlarla işlem yapması yerine, interaktif mobil uygulamalarla bu işlerde kolaylaştırıcı faaliyetler geliştirmelisiniz.

b. Evsel katı atıkların toplanması, taşınması ve geri kazanılması ile çevre ve insan sağlığına olumsuz etki yapmadan nihai bertarafına ilişkin yükümlülüğünüz gereği; karışık toplama sırasında yaş atıklar ile geri kazanılabilir olan kuru atıkların evlerde iki farklı torbada biriktirilip ayrı ayrı toplanması sağlanmalıdır. Katı atık yönetim sisteminin başarılı olabilmesi için toplama sisteminin başarılı olması gerekir.

c. Şehrin siteler halinde gelişen bölgelerinde veya ticari ve hizmet binalarında kojenerasyon tesisleri kurarak, elektrik, ısıtma sıcak suyu, kullanma sıcak suyu ve hatta soğutma soğuk suyu temini ile hem ekonomik ve hem de çevreye duyarlı projeler geliştirilmelidir.

d. Son yıllarda halka açık birçok binada yaşanan yangın felaketlerinde asıl sebebin denetim eksikliği olduğu gözlenmiştir. Yangın sırasında çıkan CO2 ve CO miktarının çok daha rahatsız edici düzeyde olması nedeniyle, yapı inşaatlarında kullanılan malzemelerin, çevreci, geri dönüşebilir, hijyenik olması, bunların yapı tasarım sürecinden başlayarak imalat ve montaj süreçlerinde denetimi sağlanmalıdır.

Bu nedenle yapıların inşaatı sırasında ve öncesinde, tasarımdan itibaren yapı denetim faaliyetlerinde, taviz vermeyen bir denetim mekanizması için gerekli mevzuat altyapısı ve uygulamasında eksik olduğunu düşündüğünüz noktalar ele alınmalıdır.

Bu konularda meslek odaları ve sivil toplum kurumlarından destek alabilirsiniz.

3. Yeni yapılaşmaların imar planı vizyonu; iklim koşullarını, çevresel coğrafik yapıyı (orman alanları, nehir yatakları vs.) beşeri faktörleri dikkate alan, doğal afetlere maruz kalma riskini en aza indirgeyen bir anlayışta olmalıdır.

Yapılarda enerji verimliliği hedeflenmiş; yeşil bina yaklaşımlarıyla, sera gazı salımı kontrol altına alınmış; bina kuruluş ve işletme süreçlerine dair tüm detaylar değerlendirilebilecek biçimde olmalıdır.

4. Musluklardan içilebilir su akması için gerekli çalışmaların başlatılarak, plastik şişede su satışının en aza indirilmesi öncelikli hedeflerinizden biri olmalıdır.

5. Dünyada ve ülkemizde, “Atık Su Yönetimi” çalışmaları ve uygulamaları çok önem kazanmıştır. Hızla çoğalan bina ve sitelerin atık sularında gerekli olan yağmur ve artık su ayrışımın yanında, en azından ikili ayrık toplama (gri su ve siyah su) ya da mümkünse ekolojik yaklaşımla üçlü ayrık (sarı su, kahverengi su, gri su) toplama sistemleri uygulamalısınız. Yeni yapılarda yağmur suyu geri kazanım sistemlerinin, peyzaj sulaması gibi yerlerde kullanılmasının özendirilmesi ve teşvik edilmesini programınıza almalısınız.

6. Ses kirliliğinin azaltılması konusunda çalışmalarınız olmalıdır.

7. Bisiklet kullanıcıları ve yayalar için uygun yolların miktarını artırmaya yönelik projeleriniz olmalıdır.

8. Belediye sınırları içindeki ağaç envanteri oluşturularak, yeşil alanların artırılması için hedef projeleriniz, görev süreniz sonunda ulaştığınız nokta, bizlerle paylaşılmalıdır.

9. İlkokul ve ortaokul öğrencilerinin, toplu taşıma araçlarından mümkünse ücretsiz ya da sembolik ücretle yararlanması sağlanmalıdır.

Günümüzde mikro düzeyde; yeşil bina yaklaşımları ile gelişen akıllı bina, makro düzeyde ise; enerji şehirleri yaklaşımı ile oluşan akıllı şehirler, gelişen ülkelerdeki yenilikçi, çevreci, hayatı kolaylaştırıcı ve modern akımlar olarak önümüze gelmektedir. Elbette dijitalleşmek demek akıllanmak demek değildir. Yeni yönetim anlayışı olan durumsallık yaklaşımı ile yapay zekayı birleştirip, şehirlerin canlı bir organizma olarak insan yaşamında huzur veren bir yuvaya dönüşmelerini sağlamak gerekir.

Kısaca, oluşan durumlardan ders çıkarıp buna göre kendini yeniden düzenleyen, öğrendiklerini unutmayan ve uygulayan akıllı şehirleri bu günden inşa etmemiz gerekiyor.

Kendimize soracağımız en önemli soru; geleceğin şehirlerini kurarken bu işin neresinde olacağımızdır.